Double trouble

Lieve allemaal,

Ik ben van mening dat je, als je maar lang genoeg in hetzelfde land verblijft, die plek langzamerhand al zijn narigheden openbaart. Nederland is saai, in Spanje zijn de kinderen te dik, Taiwanezen kennen geen emoties en Australië is van buiten een paradijs, maar haar ziel is lelijk. Nu zou je denken dat het nog te vroeg is om China ook in het lijstje van Mislukte Landen te zetten, maar helaas is niets minder waar. Want hoe ik mijn best ook doe te blijven lachen, China is een land dat erom schreeuwt gehaat te worden. In het begin was het nog grappig dat er kakkerlakken in de pleepot dreven, en drie uur in de rij wachten met honderd andere mensen was best gezellig. Maar als je de visaman 80 euro betaalt om binnen tien dagen je “residence permit” op orde te brengen, en deze lapzwans vervolgens je paspoort kwijtraakt, sta je toch maar mooi met je bek vol tanden. En als je vervolgens zo’n vier keer per dag terug naar zijn kantoortje moet komen om in het Chinees je paspoort terug te eisen, en jij keer op keer de schuld krijgt van hun onbekwaamheid, moet je wel over heel veel wilskracht beschikken hier nog de humor van in te zien. Dag lieve Nederlanders, het komende blog ben je welkom bij mij in China. Ga lekker achterover zitten en verbaas je over hoe de dingen hier in China gaan. En o wee als je morgen nog durft te zeuren dat de pakketbezorger een uur later kwam. In China komt de postbode namelijk gewoon niet.

Na vorige week begon ik er redelijk aan gewend te raken van instantie naar instantie door te worden verwezen. De bank stuurt je naar je school, je school stuurt je naar de bank, en de bank verwijst je vervolgens weer terug naar school. Iedereen steekt zijn vinger graag uit naar iemand anders en doet zelf, behalve twee uur lunchpauze houden, het liefste helemaal niks. Eigenlijk is het raar dat er niemand is om je te helpen, want overal lopen veel te veel medewerkers rond. In de metro bijvoorbeeld staan er vijf beveiligingsagenten samen je tas te controleren. Eentje ligt slapend met zijn hoofd op het toetsenbord, en zou eigenlijk moeten checken of je geen bom mee naar binnen sleept. De ander staat stand-by voor als de pieper daadwerkelijk afgaat en de rest is er omdat… tja, geen idee eigenlijk. Gewoon, omdat het leuk is? Ik kan het me niet voorstellen, want al die keren dat ik met de metro ben gegaan is er nog nooit iets spannends gebeurd. Ik vraag me dan ook af of ze met hun paranoia ooit een terroristische aanslag hebben voorkomen en zo ja:

of ze dan niet stiekem heel blij waren (want dat betekent dat ze iets te doen hadden die dag)
en zo nee:

of ze dan niet stiekem hopen dat dit snel gebeurt (want dat betekent dat ze iets te doen hebben die dag)

Zo gaat het eigenlijk overal waar je komt. Af en toe zijn de mensen aardig - meestal niet. De boodschap die ze je over brengen komt echter altijd op hetzelfde neer: ik word hier betaald om jou te helpen, maar dit kan ik niet. En nog duizend keer 非常不好意思 (sorry, sorry, sorry). Maar dat laatste eigenlijk vaker niet dan wel. Jij bent namelijk de honderdste student die komt vragen of je nog een eenpersoonskamer krijgt, en wanneer het geld van de beurs nou eindelijk binnen komt. En iedere keer dat er een andere student komt buurten, moeten zij toegeven dat ze incapabel zijn. Dat is zo vreselijk dat ze dus liever zeggen dat het allemaal jouw schuld is.
Volgens mijn eigen steekproef moet je bij de gemiddelde ambtenaar zo’n zes keer langskomen voordat het geregeld is. De eerste vijf keer zal je hardnekkig de deur gewezen worden. Je moet dan wel heel sterk in je schoenen staan om jezelf weer moed in te spreken, en de volgende dag over dezelfde drempel te stappen met de vraag die je al vier keer gesteld hebt. De ambtenaar tegenover je zou jou het liefst in je gezicht willen slaan, en jij hem ook, maar agressie helpt niet. Je moet zorgen dat je een hardnekkige bacterie bent waar ze al tegen op zien als ze ’s morgens vroeg naar hun werk vertrekken. Je moet iedere dag even laten weten dat je er nog bent: Big Brother is watching you. Misschien heb je dan resultaat. Vergeet niet: degene die door het stof moet kruipen, ben jij.

Ik had inmiddels al een heel warme band met Li laoshi en haar collega opgebouwd, door iedere dag te komen vragen of er een wachtlijst voor een eenpersoonskamer was. Steeds als ik langskwam was mevrouw Li even “weg”, en haar lieftallige collega keek me aan met een blik van intense haat. Ik schaamde me kapot, maar wist dat het me niet ging lukken als ik niet vol zou houden, dus bleef maar elke dag gezellig even langskomen. Li en haar compagnon hielden echter vol dat er geen wachtlijst was. Pas nadat de dokter een briefje voor mij had geschreven, kon er iets geregeld worden. Die wachtlijst was er achteraf natuurlijk wel.
Nee, ik heb trouwens nog steeds geen eenpersoonskamer. Inmiddels boeit me dat eigenlijk niets meer, want mijn eigen kamer is best fijn, en ook aan vieze hurkwc’s kun je wennen. Dus Li en die andere ziel heb ik inmiddels achter mij gelaten, maar degene die maar in mijn nachtmerries terug blijft komen is de visaman. Elke morgen zit hij daar weer, met zijn koptelefoon op mijn stekelige hoofd, en die suffige lach op zijn vergeelde tanden. Wat zijn taak is weet hij zelf eigenlijk ook niet. Maar als je hem hiermee confronteert, lacht hij weer en zegt hij dat je je geen zorgen hoeft te maken. Intussen is hij wel je paspoort kwijt geraakt.


Afgelopen vrijdag moest ik mijn eerste lessen skippen om naar het visacentrum verderop in de wijk te gaan. De dag daarvoor had ik keurig 80 euro betaald aan de visumman van Renmin University. Hij zou mijn paspoort doorgeven aan het centrum, waar ik om 9 uur een interview had. Ook weer zoiets overbodigs en stoms, maar het is China, dus daar ga je dan maar mee akkoord. Het feit dat vriendinnen op andere universiteiten maar 60 euro hadden betaald accepteerde ik maar - ik ging er vanuit dat mijn zaakjes voor dat extra geld dan in ieder geval goed geregeld zouden worden.
Nadat ik op vrijdagochtend meer dan een uur in de rij had gestaan voor het visumcentrum, deelde een vrouw de paspoorten van alle wachtenden uit. Ze miste alleen mijn paspoort, die moest nog op mijn universiteit zijn. Ik vloekte in mezelf maar verliet de zaal zonder stennis te schoppen, en ging nog even bij de visumman op de universiteit langs. Toen ik hem confronteerde met het feit dat hij zijn werk niet gedaan had, begon hij te lachen. Hij vond het heel grappig dat ik zo’n drukte maakte om mijn paspoort, want die zou vast wel ergens zijn - maar waar dan, nee, dat wist hij ook niet. Hij beloofde me terug te bellen wanneer hij meer informatie had.


De dag ging voorbij, en de visumman zweeg in alle talen. Toen ik mijn gezicht weer even liet zien, bleef hij keurig lachen. Nee, hij wist niet waar mijn paspoort was. Geen zorgen, geen zorgen. Hij dacht zelf misschien aan een tusseninstantie. Toen ik riep dat dit belachelijk was en ik hem genoeg geld had betaald, bleef hij maar lachen. Ja, het had geld gekost, dat wist hij. Ach, hij zou toch nog maar eens zijn collega bellen. Hij vroeg voor de vijfde keer om mijn naam en paspoortnummer, en kreeg eindelijk zijn collega aan de telefoon. Na vijf minuutjes volgde er een heel moeilijk verhaal over bepaalde douanereguleringen in China. Hij praatte met een snelheid die zelfs ik in het Nederlands niet voorbij kan streven, en slikte tussendoor nog heel wat woorden in. Vervolgens keek hij mij aan met die suffe blik in zijn ogen: ik had hem toch wel begrepen? Toen ik hem vroeg of hij het wat langzamer kon herhalen, vertelde hij het verhaal nog een keer. Alleen net zo snel als eerst. Ik verstond het echt niet, en hij liep naar een andere student toe, om te vragen of haar Chinees “wel” goed was.
Als ik een hamer had gehad, had ik die stomme koptelefoon waarschijnlijk op zijn flaporen stuk geslagen. Ik begon echt mijn geduld te verliezen, en ik kan je vertellen: niets is moeilijker dan boos worden in een andere taal. Het liefste wilde ik allerlei woorden naar zijn hoofd slingeren: van lul tot klootzak, maar dat zou hij toch niet verstaan. Dus zei ik maar weer dat dit echt belachelijk was en dat hij het gewoon nog een keer rustig moest uitleggen. Toen hij dat eindelijk deed, begreep ik echt wel wat hij zei. De douane dus, daar had hij het over. Maandag werd ik teruggebeld.


Ik begon behoorlijk wanhopig te worden. Het duurt zo’n twee weken voor je je paspoort terug krijgt, en de nationale feestweek begint al bijna. Als ik voor die tijd geen paspoort had, zou ik de stad niet uit kunnen. En dat terwijl ik van plan was met de trein naar Shanghai, Suzhou en Nanjing te gaan. Ik benadrukte nogmaals dat er haast bij was - dit was immers niet mijn schuld - en afijn, hij beloofde dat het goed zou komen.
Maar China zou China niet zijn als de visumman zijn woord niet hield. Op maandag was ik nog steeds niet teruggebeld, en kwam ik weer even buurten. Er kwam weer een waterval van woorden uit zijn mond en ik droop af. Na de les kwam in terug met een meisje dat vloeiend Chinees spreekt, en zij wist te ontfutselen dat mijn gegevens nog niet goedgekeurd waren door de douane. Toen ze hem vertelde dat ik tijdens de feestweek echt mijn paspoort nodig had, zei hij dat dat “misschien” zou gaan lukken. Ik dacht dat ik hem in zijn gezicht zou slaan. Volgens mij schreeuwde ik nog net niet dat ik hem al heel vaak gezegd had dat ik mijn paspoort terug moest hebben. Hij begon weer onnozel te lachen. Ik zou die avond worden teruggebeld.
Uiteindelijk werd ik om half elf ’s avonds gebeld door zijn collega. Hij was gelukkig beter te volgen, ware het niet dat de verbinding wegviel. Hij zei dat ik mijn paspoort op kon halen. Toen ik vroeg of ik naar dat centrum moest zei hij van nee, om half tien bij hem. Daarna viel het geluid weg. Een berichtje naar hem mocht niet baten, want hij antwoordde alleen met de vraag om mijn paspoortnummer (6e keer, grrrrr). Ik ging er vanuit dat mijn aanname dus klopte, ik had het immers via een berichtje gecheckt.


Vandaag ging ik na de les keurig naar zijn bureau, waar zijn collega, de domme visumman met flaporen, mij weer met zijn samengeknepen ogen aankeek. Wat kwam ik doen? Hij wist niets van wat zijn collega had gezegd, maar als het klopte, was ik veel te laat.
Vijf minuten, en ik kwam uit mijn les, schreeuwde ik nog net niet in zijn gezicht. Die kerel bleef maar vragen waarom ik hier was, en toen ik voor de tiende keer had uitgelegd dat zijn collega had gezegd dat ik moest komen, zei hij iets wat de dolksteek in mijn rug was. “Je Chinees is niet heel goed hè.”
Al tien keer was ik bij hem en zijn andere incapabele collega langsgekomen. Sure, mijn Chinees is vast niet vloeiend, maar ik deed in ieder geval mijn best om de locatie van mijn paspoort te achterhalen, en dat terwijl je een lachende Chinees voor je hebt die in snelvaart over douanareguleringen begint te ouwehoeren. Hij spreekt geen woord Engels, laat staan een andere taal, maar regelt wel de visa van internationale studenten (van wie 90 % geen woord Chinees spreekt). Ik ben er dus trots op dat ik hem van de trap geduwd heb of hem weet ik veel wat aan heb gedaan, want geloof me: dit had ik heel graag gewild. Na deze totale blamage wilde ik het liefst op de wc gaan huilen.
Er komt nog één klein, leuk staartje aan dit verhaal: toen ik na de les terug kwam met iemand die volgens hem wel goed Chinees spreekt, durfde de visumman mij er ook nog eens van te beschuldigen dat dit mijn schuld was. Zijn collega had mij namelijk vlak voor negenen geappt dat ik om negen uur op dat visumkantoor moest zijn. Voor dit soort complete idioten bestaan geen woorden, en ik hoop dan ook van harte dat zijn eigen paspoort binnenkort wordt kwijt gemaakt, en hij het stinkhol dat China is nooit meer uit kan.


Dit soort dingen gebeuren eigenlijk continu in China. Op kleinere schaal weliswaar, maar steeds weer. Vlooien die je benen verminken. Een chef die je belooft dat het eten vegetarisch is maar vervolgens een worst tussen je noedels legt, het zwembad dat je het vierdubbele bedrag laat betalen om te mogen zwemmen - enkel en alleen omdat je je studentenkaart nog niet hebt. De universiteit doet er namelijk weken over jouw foto op een kaartje te zetten. Ook zo leuk is het pasje dat ik blijkbaar aan had moeten maken om in het zwembad te mogen. Dit werd mij pas gezegd toen ik al flink gedokt had. Deze zwembadpas had ik niet, dus werd ik door de badmeester vriendelijk doorverwezen naar het pierenbadje. Ik had namelijk geen bewijs dat ik kon zwemmen.
Ach, je moet natuurlijk nooit vergeten dat alles allemaal erger kan. Maar toen ik vanmorgen op de wc liep te janken, wenste ik vurig dat ik nooit hier naartoe was gegaan. Misschien ben ik hier wel om erachter te komen dat ik nooit meer iets met China te maken wil hebben. Soms denk ik wel eens dat dit avontuur mij niet verder, maar juist dichter naar huis toe brengt.


Tot de volgende,

Carlotta