Culture Clash

11 weken Taiwan. 11 weken met Liu laoshi en haar moodswings, 11 weken in een vreemd land dat toch vol met Nederlanders zit, 11 weken in een andere cultuur die ik al 1,5 jaar bestudeer, maar toch nooit echt kende.
Als Nederlander kan ik vaak mijn eigen cultuur niet begrijpen. Op vakantie in het buitenland is het mijn grootste nachtmerrie soortgenoten tegen te komen (dit gebeurt overal, en je pikt ze er ook makkelijk tussenuit). Ik begrijp de Nederlandse cultuur vaak niet. Nederlanders zijn van die verschrikkelijke mensen die op de camping hun eigen mayonaise meenemen naar het restaurant, op Crocs door het leven gaan en denken dat ze heel veel talen spreken. In werkelijkheid is dit niet zo, en is het alleen maar heel triest als je ze in het Frans hoort stuntelen.
Maar soms, als je een tijdje doorbrengt in een heel andere cultuur, kom je erachter dat Nederlanders niet de enige gestoorden op de wereld zijn. Dat andere culturen misschien nog wel meer verknipt zijn dan de jouwe. Na 11 weken op dit eiland te hebben doorgebracht, kan ik ook ik een heel lijstje opsommen aan grappige, rare, irritante culture clashes tussen mij en de Taiwanezen.

Selectief autisme
Met hun ingehouden enthousiasme, hun beleefdheid en vriendelijkheid komen Taiwanezen over als de meest geweldige mensen op aarde (behalve dan dat ze foto’s van je nemen - dit is irritant). Maar Taiwanezen kunnen ook lekker auti zijn als ze dat willen. Ik noem het dan ook wel selectief autisme. Taiwanezen - en Aziaten in het algemeen - hebben namelijk de grootst mogelijke moeite zich in te leven in de emotionele wereld van de Nederlander. Ik kan me voorstellen dat dit een uitdaging voor hen is: aan de ene kant zijn wij heel nuchter, aan de andere kant geven wij op andere momenten wél toe dat we gevoelens hebben - in tegenstelling tot de Aziaat.
Het probleem is alleen dat onze nuchterheid en emotionele moodswings niet helemaal op één lijn zitten met die van de Taiwanees. Zo raken Taiwanezen helemaal in paniek als je hier verkouden bent. Om het minste of geringste sleuren ze je mee naar de dokter, terwijl we er in Nederland nog niet eens aan zouden denken een dagje op de bank te gaan liggen. Laatst moest ik met Abbie - de coördinator - meelopen, toen ze plotseling halt hield voor de deur. “O nee, het regent,” zei ze. Er vielen welgeteld twee spatjes. Probleem? Niet zozeer de regen, daar zijn Taiwanezen wel aan gewend. Nee, het feit dat ik geen paraplu bij me had. Want geef dan toe: als het buiten miezert, en je zonder paraplu 200 meter naar de overkant moet lopen, dan ga je toch dood?! “Doe niet zo moeilijk,” had ik zin om te zeggen. “Denk je dat het in Nederland nooit regent? Daar is het ook nog eens twintig graden kouder en heb ik nog nóóit een paraplu gebruikt.”
Maar Abbie was al naar boven gerend en kwam terug met een paraplu. Het ironische was dat het toen al niet meer regende.
Lichamelijke problemen, daar kun je je - als je je best doet - nog wel een beetje in inleven. Maar gevoelens zijn eng. Heel erg eng. Hier komt de selectief autistische aard van de Taiwanees naar boven drijven. Want áls je het dan echt een keer kut hebt, is de Taiwanees nergens meer te bekennen. Mijn vriendin/kamergenoot en ik spotten ermee dat, als je vader hier overlijdt, je de volgende morgen gewoon naar school zou moeten komen. Tja, dan is hij toch al begraven. Wat moet je dan nog meer?
Mijn Taiwanese vriendin Angel vertelde mij dat, als zoiets heftigs inderdaad in je leven gebeurt, je hoogstens twee dagen vrij mag nemen. Langer weg dan dat? Hé, jammer voor je. Voor jou honderden anderen die je baan overnemen. Ons grapje bleek nog te kloppen ook.

Study hard and you will succeed
“Ik heb geen jeugd gehad. Taiwan heeft alles voor me verpest,” vertelde Angel mij. Want zij was één van de vele kinderen die tot half 10 ’s avonds haar leven op school doorbracht. Van half 8 tot 4 school, en daarna Cram School: een plek waar kinderen nog meer gedrild worden om uit te blinken.
Er is niets voor niets een Chinees spreekwoord waarin het belang van studie wordt benadrukt. Het begrip “tiger mom” is uit China overgevlogen. Ja ja, het is hier echt zo erg als je denkt. Dat merkten we al in de lessen van Liu laoshi, die zonder moeite dagelijks benadrukte welke leerling het beste was. “Jij bent geweldig, je uitspraak is geweldig, je schrijft mooie karakters, en je kan goed praten. Ja, jij daar bent ook wel goed, maar je tonen zijn fundamenteel fout. Oh - en jullie twee… Laat ik het zo zeggen: jullie boeken vooruitgang!”
Laatst was ik ziek op de dag van onze baogao, één of andere stomme voorstelling waarin we in Chinese liedjes moesten zingen. Omdat het me echt niet lukte om te komen, vroeg ik of ik het een andere keer in mocht halen. Hier hebben we uiteindelijk een uur lang over gediscussieerd. “We willen dat je komt, dan mag je na je optreden misschien wel weg, maar we willen dat je komt.”
 “Sorry, ik voel me gewoon echt niet goed.” - hoeveel moeite is het om een dag later die opdracht in te halen?
Uiteindelijk gaven ze toestemming, maar dan kreeg ik wel puntenaftrek. In plaats van 50 punten kon ik er nog maar 30 krijgen. Want anders was het niet “eerlijk” tegenover de andere leerlingen. Zij hadden er zelf geen probleem mee, en leken de leraren eventjes te hebben overtuigd. Er geen probleem van maken dat je medeleerling hetzelfde cijfer kan krijgen was een grote shock voor de Aziatische leraren. Uiteindelijk heb ik dan ook nog steeds puntenaftrek gekregen.

Laat me leven, laat me leven
Wat in Nederland fietsen zijn, zijn in Taiwan scooters. Of brommers, dat kan ook. Ik weet nog steeds het verschil niet. Als de stoplichten op groen springen, duurt het eerst enkele minuten voordat alle scooters weggereden zijn. Soms zitten ze er met hele gezinnen op. Ze rijden overal. Géén scooter hebben in Taiwan is ondenkbaar.
Laatst was ik bij mijn vriendin Angel in Taizhong. Ze had me al van te voren op de hoogte gesteld van het feit dat we met de scooter gingen touren. O nee o nee o nee, dacht ik toen ik dat hoorde. Ik wil blijven leven, alsjeblieft, ik wil nog niet dood. Als je weet hoe het verkeer hier tekeer gaat, begrijp je mijn reactie vast.
Eenmaal achterop bij Angel moest ze één ding bekennen: ze kende Taizhong net zo “goed” als ik. Ze had werkelijk geen idee welke kant we op moesten. Dat is allemaal heel leuk als je niét achterop een scooter zit, en je samen de snelweg op rijdt. ‘O nee, dit gaat fout, dit gaat fout,’ gaf zelfs Angel toe. Ook ik dacht even dat mijn laatste uren hadden geslagen. Tot achter ons een hele wolk scooters opdoemde. Net als wij maakten zij allemaal gebruik van de snelweg. Het bleek dat in Taizhong alles door elkaar heen rijdt.
Uiteindelijk was het scooter rijden in Taizhong één van de coolste dingen die ik hier heb gedaan. Het is dan ook een mooie bijkomstigheid dat ik nog leef.

Funeral
Taiwanezen hebben heel andere rituelen als een dierbare is overleden. Rituelen die wij niet helemaal begrijpen. Het was me in Sun Moon Lake al een keer gebeurd dat ik op een tempel af was gelopen, waar geluid van trommels en tamboerijnen vandaan kwam. Ik had mijn camera al in de hand, totdat ik de witte gewaden zag waar iedereen in was gehuld. Het witte rouwkleed lijkt op dat van de Ku Klux Klan. Godzijdank hadden we dat ooit behandeld op school, en wist ik dit te herkennen als een begrafenis. Maar die westerling naast me niet, en schoot zijn hele camera vol.
Ik moet toegeven dat ik laatst ook een minder goed moment had. In Wulai liepen een vriendin en ik langs een tempel. Naast de bloemen en het vele eten, stonden daar piramides van blikjes Taiwan Beer. Ik vond het geweldig dat zoiets aan de goden werd geofferd. Ik had al enkele foto’s gemaakt, toen er een man op me afkwam. “Is funeral, is funeral.”
Shit.