A foreigner in Beijing

Hoi allemaal,

Het is alweer een tijdje geleden. Een maand zelfs, geloof ik. Het leven begint hier behoorlijk kil te worden: buiten is het zo koud dat iedereen liever de hele dag binnen zit, er is al twee maanden geen drupje neerslag gevallen en de langzamerhand keren veel leuke mensen weer terug naar huis.
Het is de Decemberdip. Wat volgens kerstliedjes the most wonderful time of the year zou moeten zijn, is in Beijing vooral een tijd waarin de stad geen enkele kleur meer heeft. Chinezen vieren doen niet aan Kerstmis, en december zonder gezellige lichtjes maakt de wereld zowaar ondraaglijk. Daarom heb ik mijn eigen kamer maar mooi opgefleurd met een kerstsok, kerstballen, lampjes voor mijn ramen en zelfs een kerstboompje. Die is hartstikke nep natuurlijk, want Chinezen begrijpen niet wat Kerstmis is. Ik was dan ook verrast toen ik laatst nietsvermoedend de Carrefour inliep, die plotseling was veranderd in de hut van Santa Claus. Nu is shoppen in de Carrefour sowieso al een gruwelijke bezigheid die ik mijn ergste vijand nog niet toewens, tijdens Kerst is de chaos nog erger. In plaats van keiharde salsamuziek en schreeuwerige reclames die iedere seconde herhaald worden, staat nu de godganse dag Jingle Bells aan. In het Chinees. Dat gaat ongeveer zo: “Ding ding ding, dang dang dang, ding ding dang dang ding…”
Overal stonden bakken met kitscherige kerstballen, er stonden meerdere nepbomen op een rijtje en een groepje kleuters zat verstrikt in de kerstslingers. Alle Chinezen kwamen vol enthousiasme op de snuisterijen af. Men mag dan wel geen idee hebben wat Kerstmis inhoudt, ergens heeft dat mysterieuze feest voor hen wel iets interessants. Chinezen vieren geen Kerst, maar de wasmachine zingt wel kerstliedjes als de was klaar is. Toch leuk.


De laatste tijd heb ik bijzonder weinig tijd doorgebracht met echte Chinezen, en was ik vooral bij mijn internationale vrienden te vinden. Het begon dit jaar met Thanksgiving (iets wat Chinezen ook leuk vinden om te vieren en wederom zonder dat men weet wat het inhoudt). Gelukkig was ik uitgenodigd voor een avondje Thanksgiving met échte Amerikanen. En die weten hoe het moet. Amen.
Ik heb sinds kort een vriendje in Beijing. Hij is nog maar klein en het duurt vermoedelijk nog vijftien jaar voordat onze relatie legaal is, maar ik weet al dat hij later de perfecte echtgenoot zal worden. De Future Husband is het vijf-jarige zoontje van de Amerikanen bij wie ik uitgenodigd was om kalkoen te komen eten. Ik was het enige “meisje” - verder waren er alleen maar mannen en oudere vrouwen. Maar mijn kleine vriend Joshua raakte daar gelijk in paniek van: hij moest er inmiddels mooi uitzien voor “The Girl”. Toen “The Girl”, ik dus, binnenkwam, verschool Joshua zich echter meteen achter zijn broer. Joshua’s moeder Andrea verzekerde me ervan dat dit maar kort zou duren en ik blij moest zijn met deze rust. En ze had gelijk. Ruim vijf minuten later had Joshua me zijn hele verzameling Batmans laten zien en mocht ik hem zelfs “Jaisy” noemen - een eer die blijkbaar niet iedereen krijgt. Vervolgens was ik dan ook de rest van de avond de tafeldame van een kleuter die de grootst mogelijke moeite had zijn kalkoen met mes en vork op te eten. Ik mocht van Joshua absoluut niet naast iemand anders gaan zitten.
“Did you know that you are actually my girlfriend?” zei hij op een gegeven moment tegen me. Hij kwam met allerlei plannen om onze relatie zo goed mogelijk in stand te houden en stelde voor eens samen te gaan lunchen in een restaurant. Toen ik die avond wegging schreeuwde hij drie keer: “I will never forget you.” Arme Joshua. Ik zal hem ook niet vergeten hoor. Ik zal op die arme stakker wachten tot hijzelf volwassen is - en ik vermoedelijk zo oud en grijs dat hij me direct niet meer aantrekkelijk vindt.
Het was mijn eerste Thanksgiving en ik had er een hele hoop van verwacht, maar eigenlijk bestaat het Amerikaanse feest vooral uit heel veel vreten, waarna je vervolgens op de bank in slaap valt. Samen met een Franse jongen was ik de enige die nog nooit Thanksgiving had gevierd. De Fransman had uiteraard direct allerlei commentaar. Dit liet hij niet aan de gastvrouw blijken, maar vertelde het de volgende dag aan iedereen die maar enigszins geïnteresseerd was. De aardappelpuree was te vettig, de pompoentaart te machtig en wat de zoete aardappel met marshmallow betreft - dat was niet eens eten. ‘It is no food, it is no food,’ jammerde de Fransman de rest van de week. Uiteraard heeft hij zich wel de hele avond tegoed gedaan aan al dat gratis eten dat volgens hem geen voedsel is. Een groot deel van de wereldbevolking bestaat uit schijnheiligen. En ik vermoed dat minstens de helft daarvan uit Frankrijk komt.
Naast de Thanksgiving “with all the greasy food” vierde ik zelf mijn allereerste verjaardag in het buitenland. Ik ben 22 en dus oud, maar goed, dat mag je best vieren. Ik besloot dan ook uit te pakken en zocht op internet naar een Duitse bakker, want alleen Duitsers weten natuurlijk hoe je een taart moet bakken. Tenminste, dat dacht ik. Want toen ik de volgende dag aan de Apfelstrudel zat, voelde ik me direct misselijk worden. Ik hoopte dat ik het me inbeeldde en het op z’n minst over zou gaan als ik iets anders at, maar de pizza die ik later die dag met Nederlandse vrienden at, maakte het er beslist niet beter op. Mijn verjaardag eindigde ermee dat ik kotsend in de metro boven mijn tas met cadeautjes hing. Ik lag half op de grond van de pijn en had me zelden zo ellendig en beschaamd gevoeld. Het toffe aan Chinezen is echter dat het hen totaal niet stoort als je je maaginhoud er voor hun neus uit gooit. De meeste mensen schenen het niet eens te merken en als ze dat al deden, vonden ze het eerder zielig dan vervelend. Een kotsende buitenlander is immers nog aandoenlijker dan een kotsende Chinees. Twee meisjes gaven me hun tissues en wilden me daarna vrolijk toevoegen op Wechat, ze hielden immers van buitenlanders die Chinees konden. Op het moment dat ze enthousiast over een afspraak begonnen stond ik echter alweer opnieuw boven mijn tassen te kotsen. Gelukkig verscheen er later, toen ik echt dacht dat ik tegen de vlakte ging, een redder in nood ten tonele. Een Chinese jongen pakte mijn kotstas van me over en bracht me naar huis. ‘Het is normaal,’ verzekerde hij me ervan toen ik zei dat ik me doodschaamde. Ik vroeg maar niet hoe vaak hij al over zijn nek was gegaan in de metro.
Moraal van het verhaal: eet geen Duitse taart.


Omdat ik de laatste weken wat minder met Chinezen om ben gegaan, heb ik heel veel tijd gehad om andere internationals te observeren. Ik kan er echt reuze veel plezier beleven aan deze spannende activiteit. Ik besef me nu pas in wat voor bubbel ik mijn hele leven heb gezeten. Een half jaar geleden vond ik het nog vreemd dat de VVD alwéér gewonnen had - iedereen die ik ken stemde immers links. En homohaters, dat zijn van die mensen die in een hut in Kansas liggen weg te kwijnen. Inmiddels ben ik erachter gekomen dat ik in de meeste opzichten een complete uitzondering ben. Toen we tijdens de Chinese les “taboe-onderwerpen” bespraken, stonden er bij de meeste landen zo’n zeven onderwerpen waar absoluut niet over gepraat mag worden. Ik kon er met moeite twee bedenken. Toen ik diezelfde middag ging eten met mijn Amerikaanse half-bejaarde klasgenoot Ann, kwamen we al snel op het onderwerp “religie enzo”. Ik vertelde haar dat ik niet religieus ben en kerken in Nederland tegenwoordig als trampolinepark dienen - hoe keek zij aan tegen het fenomeen dat God heet?
Nu had ik een gevoelig onderwerp aangesneden. Ik had natuurlijk moeten bedenken dat Ann Amerikaans is, maar ze komt immers uit Seattle en ik dacht toch dat daar de wat meer weldenkende menssoort leefde. Dat ze religieus is vind ik uiteraard prima (dat had ik zelf ook wel geraden), maar ik wist niet meer hoe ik moest reageren toen ze me vertelde dat ze oprecht geloofde dat de wereld in 7 dagen geschapen was en homoseksualiteit onnatuurlijk is. ‘De theorie van Darwin is ook maar gewoon een theorie,’ beweerde ze. Ik werd zelf echt vinnig toen ze over homorechten begon en ze zei dat de joden Jezus hadden vermoord. Ik dacht altijd dat het christendom zichzelf presenteerde als de religie van liefde maar dit klinkt toch meer als het geloof van onverdraagzaamheid.
Hoewel Ann overdreven christelijk is (toen ik haar vroeg wat haar lievelingsboek is, antwoordde ze “de Bijbel”) en al haar vrije tijd aan Jezus en zijn kornuiten besteedt, is het verder wel een heel lief persoon. Hoewel ik mijn best probeerde te doen, kon ik niet lang boos op haar blijven. Ik besloot uiteindelijk dat ik nog steeds met haar om kon gaan, maar haar wel zou proberen te “heropvoeden”.
Ik heb haar de homofobie dan ook bijna kunnen vergeven, maar zat wel met samengeknepen billen toen ze de Franse homo ook had uitgenodigd voor Thanksgiving. Het bleek algauw dat alle aanwezige Amerikanen religieus waren, maar ik kwam er niet achter hoe erg. De hele avond hoopte ik maar dat niemand de Fransman over zijn “girlfriend” zou vragen en toen dat uiteindelijk niet gebeurde, vroeg ik me af hoe de Amerikanen gereageerd zou hebben als de Fransman wel uit de kast gekomen was. Zouden ze geprobeerd hebben hem te bekeren? Hem het huis uit hebben gestuurd? En wat zou de Fransman daarop hebben gedaan? Zou hij ze met hun zoete aardappels en marshmallows hebben bekogeld? De pompoentaart door hun strot hebben gedauwd? Het is niet gebeurd en ergens vind ik dat toch een beetje jammer. Want iedereen die zulke rare dingen gelooft verdient het toch in ieder geval een beetje om aardappelpuree in zijn haar gesmeerd te krijgen.


Hoewel we het de rest van de avond niet over religie hebben gehad, kan ik bevestigen dat de meeste Amerikanen bijzonder religieus zijn. Ann had me laatst uitgenodigd voor een kerstdienst in de kerk. Ik had me verheugd op samen liedjes zingen en schaapjes tellen, maar kreeg in plaats daarvan een soort “Blij, blij, Jezus houdt van mij”-show. Waarin niet vaak genoeg gezegd kon worden hoe zondig de mens wel niet was en dat al onze problemen een straf van God waren. Tussendoor stonden kleine kinderen als in trance op I love Jesus-liedjes te dansen; ik vond het bijna eng. Uiteindelijk ben ik dan ook eerder weggelopen. Thanksgiving was leuk, maar ik ga nooit meer Kerst met Amerikanen vieren.
Een nationaliteit waar ik tot nu toe wel erg van onder de indruk ben, zijn Koreanen. Veel mensen hebben een hekel aan Koreanen, maar ik begrijp oprecht niet waarom. Ik vind het echt topmensen. Ik heb diep respect voor al die meisjes die zonder enige gêne met rijstmaskers op hun gezicht over straat gaan. Ze zijn ook allemaal heel schattig en willen altijd samen met je eten en dat soort dingen. Ik vind dat Koreanen immens onderschat worden en ik wil hen bedanken, want zonder hen waren de lesuren nog veel ondraaglijker geworden. Misschien kunnen ze me nog eens leren hoe ik, net als zij, in een half jaar vloeiend Chinees kan leren spreken.
De meeste mensen op mijn gang zijn erg aardig, maar er zijn er twee die collectief worden gehaat. De eerste is een Thais meisje dat me een beetje aan een walrus doet denken. Het is niet aardig en ik weet niet waarom, maar iedere keer als ik haar zie denk ik weer “walrus”. Vooral als ze met een baddoek om haar lichaam naar haar kamer strompelt kan ik die gedachte niet stoppen. Iedereen heeft een hekel aan haar, en dat komt omdat ze voor vreselijke geluidsoverlast zorgt. De laatste tijd houdt ze zich behoorlijk gedeisd, maar ze schijnt al veel mensen slapeloze nachten te hebben bezorgd. Ze is ook nog eens behoorlijk onbeschoft, want die keer dat ik haar midden in de nacht vroeg stil te zijn zei ze alleen maar “goed.”
Hetzelfde geldt voor de Mongoolse monnik. De Mongoolse monnik is niet Mongools en ze is eigenlijk ook geen monnik, maar een non. Ze komt blijkbaar uit Maleisië, maar ik noem haar de “Mongoolse monnik”, want dat klinkt fijn. Soms skypet ze om 4 uur ’s nachts met een medemonnik en kan ik het skypedeuntje in mijn kamer horen. Ze zet ook nog steeds haar Eftelingmuziek aan, soms afgewisseld door een soort Gregoriaans gezang. Ik vind het maar een raar mens. Het raarste vind ik echter dat ze ultra-boeddhistisch is, maar wel vlees eet. Soms heb ik zin om tegen haar te zeggen dat dat niet hoort. Maar ik doe het nooit.


Veel mensen zijn uitermate geïnteresseerd in mijn lessen en blijven maar vragen hoe het op school is. Met deze vraag zal ik voor eens en voor altijd afrekenen door jullie bij deze te informeren dat de lessen zo ondraaglijk saai zijn, dat ik inmiddels zelfs verlang naar de colleges van Liu laoshi. Mijn Taiwanese ex-docente mocht danwel het grootste gedeelte van de les over Berkely praten, vergeleken met mijn huidige docenten was ze echt niet zo’n ouwehoer. Ik ben zelfs verbaasd dat het haar lukte om in anderhalf uur tien zinnen na te kijken. Mijn leraar doet daar namelijk een week over.
Het is een aardige man en dat maakt mijn schuldgevoel alleen maar erger. Maar ik kan het simpelweg niet meer opbrengen om actief te zijn in de les. Op de middelbare school en de universiteit was ik een soort Hermelien die altijd op tijd al haar lessen had voorbereid en ook daadwerkelijk zin had om iets te leren - hier ben ik meer het type Ron & Harry dat hun huiswerk graag door anderen laat doen. Godzijdank hebben we eigenlijk nooit huiswerk, maar in tegenstelling tot de ijverige Koreanen voel ik ook niet de behoefte zelf iets nuttigs te doen. De lesstof is nutteloos en oersaai. We deden twee maanden over een hoofdstuk met woorden waar je in het dagelijks leven niks aan hebt, en die ik zodoende binnen twee weken al weer vergeten was. Het maakt het niet beter dat we elke dag om acht uur beginnen en de lessen anderhalf uur duren, zonder een minuut pauze. Om acht uur ’s ochtends 90 minuten naar een Chinese monoloog van je leraar luisteren is niet heel erg opbeurend. Meestal doe ik dan ook niks. Ik teken in mijn schrift of zoek uit wat de naam van Tadzjikistan in het Chinees is. En soms, als het echt niet meer te doen is, ga ik op mijn mobiel en kijk ik hoe ik Disneyprinses in Disneyland kan worden. Daar zijn echt de meest idiote regels voor ben ik namelijk achter gekomen. Ik zou zelfs het liefst een baan als Belle krijgen maar de kans dat ik daarvoor ooit aangenomen word lijkt me net zo groot als dat ik me ooit oprecht ga interesseren voor de lessen.


Chinezen

En hoe is het dan met mij en de Chinezen? Dat wisselt nog. Leeftijdsgenoten vind ik vaak erg leuk en verrassen me altijd, bijvoorbeeld door mijn tas vol ondergekotste spullen naar huis te brengen. Studenten hier op Renmin zijn vaak heel lieve mensen die het heel leuk vinden om Chinees met je te praten, maar zelf ook graag hun Engels oefenen. Laatst had ik een groepje journalistiek-studenten geholpen met een interview, en kreeg ik zo’n duizend keer “dankjewel” te horen. Vaak zijn jongeren erg behulpzaam en geïnteresseerd. Als China alleen uit dit soort mensen bestond, zou het op sommige vlakken een stuk makkelijker zijn.
Maar de houding van de Chinese regering tegenover haar mede-Chinezen maakt me vaak misselijk. De afgelopen weken zijn tienduizenden migranten uit hun huis gejaagd. Sommigen kregen maar vijf minuten om hun spullen te pakken. Het zijn net razzia’s, die me doen denken aan de Tweede Wereldoorlog, en dat maakt me intens verdrietig. De mensen die op straat gezet worden zijn degenen die Beijing groot hebben gemaakt: die hier elke dag de straten vegen, kinderen opvoeden, pakketjes bezorgen en de metro besturen. Zonder hen kan deze stad niets. Maar toch heeft de regering besloten dat deze arbeidsmigranten maar weer op moeten rotten naar hun eigen provincie. Er is een massale volksverhuizing aan de gang, maar er is niemand die er iets aan kan doen. De Chinezen die opkomen voor hun medeburgers worden zelf uit huis gezet.
Studenten en de regering vormen niet het hele gezicht van China: het grootste deel van Chinezen tuft nog steeds op straat, verschoont hun peuter op een bed in de showroom van Ikea, vraagt continu of ik uit Rusland kom en roept steeds “haluo” naar me. Inmiddels ben ik erachter gekomen dat degene die de wc steeds onderschijt in feite de schoonmaakster is, die voordat ze alles opruimt eerst zelf op de bril hurkt.
Als ik door de stad loop komt er altijd wel een hardloper of fietser tegen die met Chinese operamuziek uit zijn draagbare speakers voorbij komt. Soms komen er mensen naar me toe die de vreemdste dingen zeggen, zoals die ene keer dat een man naar me toe liep en zei dat ik een grote neus had. Daarna ging hij doodleuk verder met vissen.
Af en toe word er naar me geschreeuwd, of schreeuwen Chinezen naar elkaar. Vaak vragen ze me waar ik vandaan kom of roepen ze naar elkaar dat ik hen niet begrijp, waarna ik keihard terug roep: “Echt wel!” Af en toe word ik aangestaard en op andere momenten ziet niemand me staan. Chinezen. Alles bij elkaar genomen blijven het aparte lui. Ach ja. Misschien zijn het net… mensen.